Μια συλλογή από εικονογραφημένα ποιήματα που το καθένα διαδραματίζεται κάποια νύχτα με αέρα.
Το κόμικ Νύχτες με αέρα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΚΨΜ το 2018: https://kapsimi.gr/kapsimi/nyxtes-me-aera
Η σειρά των κεφαλαίων είναι:
- Ας περιγράψουμε
- Άφιξη
- Το τραγούδι του καβαλάρη
- Κλείσε το παράθυρο
- Οι αποφασισμένοι
Νύχτες με αέρα
Ας περιγράψουμε: Το κόμικ αυτό αποτελεί μια προσπάθεια εικονογράφησης ενός διάσημου ποιήματος της Gertrude Stein με τον τίτλο Let Us Describe. Αποτελεί ένα από τα πιο περιγραφικά και “βατά” της κείμενα (αν και τελειώνει κάπως ανορθόδοξα -αρκετά πιο κοντά στο συνηθισμένο της τρόπο γραφής). Το ποίημα (στα αγγλικά) είναι το ακόλουθο:
Let us describe how they went. It was a very windy night and the road although in excellent condition and extremely well graded has many turnings and although the curves are not sharp the rise is considerable. It was a very windy night and some of the larger vehicles found it more prudent not to venture. In consequence some of those who had planned to go were unable to do so. Many others did go and there was a sacrifice, of what shall we, a sheep, a hen, a cock, a village, a ruin, and all that and then that having been blessed let us bless it.
Άφιξη: Μια πρώτη εκδοχή του κειμένου της “Άφιξης” είχε γραφτεί πριν κάμποσα χρόνια σε τελείως διαφορετικό πλαίσιο. Έχοντας πρόσφατα διαβάσει τον Έβδομο Άνθρωπο (εκδόσεις Antifa Scripta, 2012), αποφάσισα να εικονογραφήσω το παλιό αυτό ποίημα τροποποιώντας ορισμένα σημεία του αρχικού κειμένου.
Το βιβλίο των Berger, Mor αφορά τη μετανάστευση πριν το 1975 (όταν άρχισαν να αλλάζουν οι μεταναστευτικοί νόμοι στις περισσότερες χώρες) αλλά περιέχει πολλά χρήσιμα στοιχεία και ανατρέπει διάφορους μύθους που ισχύουν ακόμη και σήμερα. Τα δυο παραθέματα στην πρώτη και στην τελευταία σελίδα του κόμικ φωτίζουν δυο από τις κεντρικές ιδέες πίσω από την εικονογράφηση.
Οι σελίδες 8 και 9 προέρχονται από την ιδέα της μεταφοράς υπεραξίας από το χαμηλής οργανικής σύνθεσης κεφαλαίο (καταστήματα, μαγαζιά εστίασης κλπ, μικροαφεντικά κάθε είδους), όπου συχνά εργάζονται μετανάστες με εξοντωτικά ωράρια και μισθούς πείνας στο υψηλής οργανικής σύνθεσης κεφάλαιο (εταιρίες με πολύ τεχνολογικά προηγμένο και πανάκριβο εξοπλισμό, πυρηνικά εργοστάσια κλπ). Η ιδέα αυτή αναπτύσσεται στο βιβλίο Η ΕΡΓΑΣΙΑ, Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ, Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ του George Caffentzis, εκδόσεις Αρχείο 71.
Πολλές από τις εικόνες του κόμικ προέρχονται από αναζήτηση στο διαδίκτυο (ή φωτογραφίες από τον Έβδομο Άνθρωπο). Ειδικά για τις δυο τελευταίες σελίδες βρήκα την εικόνα εδώ: HOME FRONT, το “μουσουλμανικό” προλεταριάτο στη Βρετανία μετά την 11η 9ου).
Το τραγούδι του καβαλάρη: Το κόμικ αυτό είναι μια προσπάθεια μετάφρασης και ερμηνείας ενός ποιήματος του Federico Garcia Lorca που ονομάζεται Canción del jinete (Το τραγούδι του καβαλάρη). Το ποίημα έχει ως εξής:
Κλείσε το παράθυρο: Το κείμενο αυτό είχε γραφτεί αρκετά χρόνια πριν χωρίς καμία πρόθεση να μετατραπεί σε κόμικ. Εδώ (με μια μικρή τροποποίηση -την προσθήκη του “Θυμάται” και της αντίστοιχης σελίδας) το εικονογράφησα με σκοπό να συμμετέχει στη “συλλογή” κόμικ με τίτλο “Νύχτες με αέρα”. Είναι ένα μικρό κείμενο /κόμικ πιο πολύ σαν μια δική μου εισαγωγή για τα υπόλοιπα έργα της συλλογής.
Αποφασισμένοι: Το Αποφασισμένοι είναι ένα κόμικ βασισμένο σε ένα κείμενο του Ναζίμ Χικμέτ σε μετάφραση Πέτρου Μάρκαρη. Πρόκειται για ένα ποίημα με τίτλο 8-10-1945 που γράφτηκε ενόσω ο ποιητής ήταν στη φυλακή και εκδόθηκε σε μια συλλογή με τον τίτλο “Τα ποιήματα των 9-10μ.μ”.
Όπως και στα άλλα ποιήματα που έχω εικονογραφήσει (Ας περιγράψουμε, Το τραγούδι του καβαλάρη) η απόδοση μου έχει διαλέξει μια πορεία νοήματος από τις πολλές που θα μπορούσαν να προκύψουν από την ανάγνωση των κειμένων αυτών. Αυτό έγινε χωρίς καμία πρόθεση παραχάραξης ή περιορισμού του εύρους των ποιημάτων. Αντίθετα θα ήθελα να αποτελεί η απόδοση αυτή μια ακόμα πρόταση ανάγνωσης.
Όσον αφορά την ίδια την εικονογράφηση, η αρχική μου πρόθεση ήταν να επεξεργαστώ ψηφιακά το σχέδιο (αντιστρέφοντας τα χρώματα), όπως και στα άλλα δυο ποίηματα. Επειδή όμως το αποτέλεσμα δεν με ικανοποιούσε, το κράτησα τελικά μόνο σε τρεις σελίδες, που μου φάνηκε πως λειτουργεί.
